Czym jest neuropsychologia?

Analizowaniem związków między funkcjonowaniem mózgu a zachowaniem człowieka zajmuje się neuropsychologia. To specjalizacja z zakresu psychologii klinicznej, skupiająca się na badaniu centralnego układu nerwowego oraz procesów poznawczych, poszukująca zachodzących między nimi relacji. Nauka ta mieści się na pograniczu psychologii oraz medycyny: w dużej mierze korzysta z metod psychiatrycznych, psychometrycznych oraz psychologii klinicznej. Jej celem jest zdiagnozowanie przyczyny pojawienia się problemów w zachowaniu badanej osoby.

 

Czym zajmuje się neuropsycholog?

Specjalista ma za zadanie określić, czy są one wynikiem uszkodzenia mózgu, czy źródłem są problemy emocjonalne. Na podstawie uzyskanych wyników może zaproponować odpowiednie leczenie, działając w dwóch obszarach: diagnostyce oraz rehabilitacji. Neuropsycholodzy zajmują się również udzielaniem wsparcia psychologicznego osobom zmagającym się z uszkodzeniami mózgu. Z jego pomocy korzystają osoby po urazach czaszkowych i mózgowych, w tym pacjenci po udarach mózgu. Specjalista zajmuje się także diagnozowaniem chorób ogólnorozwojowych u dzieci (autyzm, ADHD), specyficznych trudności w nauce pisania i liczenia (dysleksja, dyskalkulia), a także neurodegeneracyjnych osób z demencją (choroba Parkinsona, choroba Alzheimera).

 

Na czym polega badanie neuropsychologiczne?

Badanie neuropsychologiczne ma na celu zbadanie procesów poznawczych pacjenta. Skupia się na ocenie sprawności umysłowej związanej z koncentracją, pamięcią, umiejętnością mowy, emocjami oraz zdolnością logicznego myślenia. Dane na ten temat pozyskiwane są za sprawą licznych testów, kwestionariuszy oraz innych metod psychometrycznych i psychologicznych. Dziedzina ta korzysta współcześnie z wielu procedur badawczych pozwalających zrozumieć funkcjonowanie mózgu i jego wpływ na zdolności poznawcze człowieka. W ramach badań korzysta się m.in. z testów pamięci wzrokowej, kolorowych testów połączeń, testów funkcji językowych prawej półkuli mózgu, oceny stanu umysłowego i wielu innych metod badania funkcji poznawczych.

 

Testy neuropsychologiczne

  • Test Pamięci Wzrokowej Bentona
  • CTT Kolorowy Test Połączeń
  • CVLT Kalifornijski Test Uczenia się Językowego
  • Diagnozowanie Uszkodzeń Mózgu
  • MINIMENTAL Krótka Skala Oceny Stanu Umysłowego
  • Test Płynności Figuralnej Ruffa
  • Bateria Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych Prawej Półkuli Mózgu
  • WCST Test Sortowania Kart z Wisconsin

 

Zestaw prób do badania procesów poznawczych u pacjentów z uszkodzeniami mózgu Włodzimierz Łucki Wydanie drugie (poprawione i rozszerzone) (1995) Zestaw Prób nie ma charakteru testu. Wykorzystywany jest w badaniu klinicznym osób wykazujących objawy zaburzeń po uszkodzeniu centralnego układu nerwowego. Zestaw pomaga w określeniu charakteru i rozmiarów zaburzeń, w podjęciu decyzji dotyczących metod rehabilitacji zaburzonych funkcji a wreszcie - w ocenie stopnia, w jakim owe zaburzone funkcje zostały przywrócone w wyniku prowadzonych zajęć. 

Diagnozowanie uszkodzeń mózgu (DUM) wg F. Hillersa Sigrid Weidlich, Georg Lamberti (1996)

 Wiek

dzieci, młodzież, dorośli

 Procedura

badanie indywidualne; bez ograniczenia czasu. Jest to metoda przeznaczona do oceny zaburzeń pamięci, w czasie uczenia się na materiale figuralnym.

 Normy

Normy (dane niemieckie): dla dzieci i młodzieży (5-21 lat) oraz dla dorosłych.

 Zastosowanie

diagnoza neuropsychologiczna, badania przesiewowe.

                                                                                         

Test pamięci wzrokowej Bentona Polska normalizacja Aleksandra Jaworowska (2007) Praca zawiera wyniki polskiej normalizacji Testu Pamięci Wzrokowej Bentona. Test ten służy do badania pamięci i percepcji wzrokowej.

 Normy

dla populacji w wieku 5 - 25 lat oraz 55 - 75 lat, osobno dla każdej wersji testu

 Zastosowanie

diagnoza neuropsychologiczna, badania naukowe

AFA-SKALA* Skala do badania mowy dziecka z niedokształceniem mowy o typie afazji. Jak badać mowę dziecka afatycznego? Anna Paluch, Elżbieta Drewniak-Wołosz, Lucyna Mikosza (2003)

 Wiek

przedszkolny i młodszy szkolny

 Procedura

badanie indywidualne za pomocą zestawu prób. Narzędzie służy do oceny sprawności językowej i komunikacyjnej dziecka.

 Opis

Skala składa się z 9 prób opartych na materiale werbalnym i graficznym o przydatności potwierdzonej w codziennej praktyce Autorek; dokładnemu zapisowi i późniejszej analizie poddaje się wszystkie werbalne i niewerbalne reakcje dziecka.

Wzrokowo-motoryczny test Gestalt Autor testu: Lauretta Bender (1998)

 Wiek

dzieci, młodzież, dorośli

 Procedura

badanie indywidualne; bez ograniczenia czasu

Test służy do badania orientacji przestrzennej w toku kopiowania dziewięciu wzorów rysunkowych. Powszechnie stosowany w badaniach klinicznych przy diagnozowaniu różnych rodzajów organicznych schorzeń mózgu, upośledzenia umysłowego, psychoz alkoholowych, demencji starczej. Stosowany także do wykrywania przypadków symulacji upośledzenia umysłowego i chorób psychicznych. Normy (tylko dane amerykańskie): dla dzieci w wieku 3-11 lat oraz dla dorosłych. Zastosowanie: diagnoza neuropsychologiczna, badania naukowe